بررسی میزان تجمع هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در صدف barbatia helblingii و رسوبات در سواحل بوشهر

بررسی میزان تجمع هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای(pahs) در صدف barbatia helblingii و رسوبات در سواحل بوشهر هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای(pahs) گروه بزرگی از آلاینده های آلی هستند که از دو یا چند حلقه ی بنزنی تشکیل شده اند. این ترکیبات گسترش وسیعی در محیط زیست داشته و از جمله راههای ورود این ترکیبات به محیط زیست دریا احتراق سوخت، نشت نفت، فاضلاب های صنعتی و شهری می باشد. ترکیباتpahs گرایش به تجمع در رسوبات و بدن آبزیان دارند. مطالعات متعدد حاکی از آن است که برخی از این ترکیبات باعث ایجاد سرطان و جهش در انسان شده و همچنین منجر به بروز عوارض مختلفی در آبزیان می شوند. سواحل بوشهر علاوه بر اینکه تحت تاثیر آلودگی های نفتی در خلیج فارس است، در معرض فاضلاب های شهری و صنعتی نیز می باشد. به منظور مطالعه تجمع هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در رسوبات و صدف barbatia helblingii و تعیین منشاء آلودگی pahs در ساحل بوشهر ، نمونه برداری در دو ماه مرداد و بهمن1387 از 5 ایستگاه در طول نوار ساحلی بوشهر انجام شد. نمونه های آب در بطری های شیشه ای تیره و نمونه های رسوب و صدف درون فویل آلومینیوم جمع آوری و پس از انتقال به آزمایشگاه، محتوای pahs آن ها توسط حلال های آلی هضم واستخراج گردید. به منظور تفکیک و اندازه گیری pahs از دستگاه hplc مدلkanuer مجهز به آشکارسازuv وستون اختصاصی آنالیزpahs c18(4.5*250mm) استفاده گردید. نتایج نشان داد میانگین tpahs در دو ماه سرد وگرم در ایستگاههای رافائل، شغاب، آب شیرین کن، ناحیه صنعتی و هلیله در آب به ترتیب 7/34، 96/21، 7/4، 44/18 و09/15 میکروگرم بر لیتر ، در نمونه های رسوب به ترتیب19/4791، 13/3239، 00/890، 44/3067و 10/2541 نانوگرم بر گرم وزن خشک و در نمونه های بافت نرم صدف به ترتیب 40/636، 66/473، 92/134،74/455 و 07/394 نانوگرم بر گرم وزن خشک بوده است. میانگین غلظت tpahs در آب ورسوب وبافت نرم صدف بین دو ماه گرم وسرد سال اختلاف معنی داری نداشته است (p<0.5).نتایج نشان داد غلظت هیدرو کربن های آروماتیک چند حلقه ای به صورت انفرادی در آب از استاندارد آب آشامیدنیwho بیشتر بوده است. همچنین غلظت برخی از این ترکیبات از استاندارد کیفیت آب کانادا به منظور سلامت آبزیان بیشتر بوده است. غلظت tpahs و تعدادی از این ترکیبات در رسوب از کیفیت رسوب آمریکا و کانادا بیشتر بوده است. مقایسه غلظت این ترکیبات در نمونه های آب ، رسوب و صدف نسبت به سایر نقاط دنیا نشان داد که غلظت این ترکیبات در ساحل بوشهر در حد میانه تا آلوده است. در میان ایستگاههای مطالعه شده میزان آلودگی pahs در ایستگاه رافائل بالاتر از سایر ایستگاهها بوده و ایستگاه آب شیرین کن کمترین مقدار pahs را داشته است. بررسی منشاء رسوبات در منطقه نشان داد که آلودگی pahs در سواحل بوشهر از هر دو منبع پایرولیتیک و پتروژنیک منشاء می گیرد.براساس نتایج به دست آمده همبستگی مستقیم و معنی داری بین غلظت pahs در آب و صدفb.helblingii وجود داشته است. همچنین همبستگی مستقیم و معنی داری میان غلظت pahs سه و چهار حلقه ای در رسوبات و بافت نرم صدف مشاهده شد. به نظر می رسد صدفb.helblingii گونه مناسبی جهت پایش زیستی pahs در سواحل بوشهر باشد.